Tôi kéo xe của Tam Lang - mở đầu cho lối văn phóng sự trong văn chương Việt Nam

Tôi kéo xe, phóng sự xã hội của Tam Lang

Tôi kéo xe - tác phẩm xã hội Tiền chiến của nhà văn Tam Lang, Đời mới xuất bản năm 1974, Sống mới tổng phát hành.

Nhà văn nhà báo Tam Lang đã đóng giả làm một người phu kéo xe tay để thâm nhập thế giới "những người khốn khổ". Với tài viết phóng sự, tác giả đã phơi bày lên trang giấy cuộc sống khó khăn của những người phu xe, sự ác độc của cai xe (là những người có xe cho thuê). Thế giới của phu xe thật đen tối khi mà thời giờ giải lao nghỉ ngơi của họ lại là những giây phút bên bàn đèn thuốc phiện. Những cai xe đã lợi dụng vòng luẩn quẩn Tiền công - Thuốc phiện của những gã phu để thu lợi cho mình. Những người phu chống cự, giấu bớt tiền công sẽ lĩnh đủ những trận đòn nã tiền thừa sống thiếu chết của Cai xe.

Về cuốn Tôi kéo xe, nhà phê bình Vũ Ngọc Phan đã viết: "Quyển Tôi kéo xe là một quyến phóng sự giá trị: nó lại là một quyển phóng sự trước nhất ở nước ta, người ta có thể coi nó là một quyển mở đầu cho lối văn phóng sự trong văn chương Việt Nam"

Ngược lại, có lẽ nhà văn Tam Lang cũng lấy động lực để làm thiên phóng sự này từ nhận định của nhà phê bình Vũ Ngọc Phan: "...không có lối văn nào giúp ích cho việc cải cách, cho nhà đương chức, nhà pháp luật và nhà xã hội học bắng các thiên phóng sự.".

Nhà văn Tam Lang tên thật là Vũ Đình Chí (1900 - 1986), sinh tại Hà Nội. Ông có các bút danh khác là Thiên Lý Kính, Lang Tam, Chàng Ba.
Nhà văn Tam Lang từng học trường Sư phạm rồi bỏ dở, chuyển sang viết báo viết văn. Ông viết cho hầu hết các báo xuất bản tại Hà Nội.  Năm 1954 ông vào Nam, sống tại Saigon, làm chủ nhiệm báo Tự do, thư ký tòa soạn tờ Cách mạng Quốc gia. Năm 1958, Tam Lang ngừng làm báo, chuyển sang soạn các kịch bản chèo.