Thơ nghiên hoa mộng của Hư Chu - Phiếm luận, kịch thể, cổ thể, tùy bút

Thơ nghiên hoa mộng - Hư Chu

Thơ nghiên hoa mộng - cuốn sách mỏng mảnh là tác phẩm thứ nhì của cụ Hư Chu, do Nguyễn Hiến Lê xuất bản, Tường Anh in, hoàn tất ngày 20 tháng Giêng năm 1956.

Như trang bìa sách đã ghi chú, sách là tập bốn truyện ngắn của cụ Hư Chu theo các thể: Thi ca phiếm luận với truyện "Gã Nguyễn, Nàng Thơ"; Tiểu thuyết kịch thể với truyện "Cái nghiên mực"; Truyền kỳ cổ thể với truyện "Phong Lan"; Mộng trung tùy bút với truyện "Lão Mỗ".

"Gã Nguyễn, Nàng Thơ" phiếm luận về thơ. Trong truyện, Gã Nguyễn và một nữ độc giả (được gọi tên là Nàng Thơ) trò chuyện về thơ của Chu Mạnh Trinh, bà Huyện Thanh Quan, cụ Tiên Điền Nguyễn Du.

Trong "Cái nghiên mực" độc giả sẽ thú vị như được xem hài kịch. Đúng vậy các nhân vật như quan tổng đốc, tri huyện, các ông cai ông lệ, thày lục thày thừa, nho Ty, thày tàu... hiện lên sống động bằng cả lời nói và hành động. Tác giả cũng với lối viết dí dỏm, châm biếm, đả kích thói trưởng giả, tham lam, ngu dốt của bọn quan tham.

"Phong Lan" hoàn toàn là một câu chuyện hư cấu. Với chất liêu trai và mô típ quen thuộc - người con gái bước ra từ hoa, tác giả muốn nhắn gửi người đọc về sự vĩnh hằng của tình yêu đôi lứa, sự đam mê dành cho thú chơi hoa mà kể ở đây là hoa Lan Hồ Điệp. Lối viết rất giống truyện của Cung Khanh (Cách ba nghìn năm) và có thể gọi chung là lối Cổ tích dành cho người lớn.

Tùy bút "Lão Mỗ" là những suy tư của tác giả về thân thế văn phong của chính mình. Tác giả tưởng tượng khi mình đã về già, nói chuyện với cậu cháu ngoại. Hai ông cháu nói về văn thơ. Có những điều cháu chưa thể hiểu được. Có những điều hai ông cháu tương giao. Có lẽ sự chuyển giao giữa hai thế hệ vẫn có điều gì đó xót lại làm cầu nối chung về tư tưởng.

Tôi thích đọc văn của cụ Hư Chu. Giọng văn cụ vừa cổ kính, vừa hiện đại, vừa hài hước thú vị, lại vừa chiêm nghiệm suy tư. Mấy nét phác họa ngắn chắc chưa đủ vẽ lên một ngôi tháp đẹp. Muốn thấy vẻ đẹp ấy, mời quý bạn tìm đọc Thơ Nghiên Hoa Mộng.