Sách trước 75

Sách trước 75 - ảnh Phuong-Giang

Sách trước 75 hay Sách 75 là cách nói vắn tắt. Hiểu đầy đủ là sách được in tại miền Nam VN trước thời điểm ba mươi tháng tư năm 1975. Bây giờ có người hiểu rộng hơn một chút, sách in ở hai miền thời kỳ nội chiến. Phải chú thêm rằng sách trước 75 chỉ bao gồm một quãng về sau đến năm 1954 khi hai miền bắt đầu chia cắt. Sách in thời kỳ 1946 trở về trước thì gọi là sách tiền chiến rồi. Còn in thời kỳ 1946 - 1954 gọi là sách gì thì người viết vẫn còn hạn hẹp kiến thức, chưa biết tên gọi.

Lịch sử chiến cuộc ở đất nước này đã để lại biết bao nhiêu ngã rẽ số phận của nhiều sự vật sự việc. Nói thể để xác nhận thêm rằng thân phận con người chịu sức biến động như thế nào. Bởi vì đến vật và việc còn có thân phận để mà bị vần xoay nữa là người.

Dường như sau số phận con người, số phận của sách là đáng xúc động nhất. Nói đâu xa xôi những năm nội chiến ấy, thời hiện đại này, những năm 70 sách khích động chống Tàu được in cấp tập, từ sách Kim Đồng đến sách Sự Thật. Vậy mà bây giờ hiếm lắm mới thấy một cuốn chủ đề này. Những cuốn sách này đã đi đâu về đâu? Không ai biết!

Nói về sách trước 75 có thể người ta nghĩ ngay đến vụ hốt - đốt. Người viết bài này là kẻ hậu sinh, không được tận mắt trải qua. Nhưng việc đó có gì là lạ. Đến giờ ai mà chẳng nhận chân về việc này.

Bây giờ càng có nhiều người biết về dòng sách này, thế hệ sách này. Người luống tuổi về già nên biết. Người trẻ trưởng thành nhờ biết. Người bán, người đọc (đương nhiên), người sưu tầm, người thủ cựu, người tân thời... biết. Vậy nên sách trước 75 vốn đã là hàng hiếm nay càng trở nên đắt giá.

Sách trước 75 - ảnh Phuong-Giang

Tìm được người bán sách trước 75 với giá "ở trên mặt đất" như đãi cát tìm vàng!

Ta có thể không e ngại rằng sách trước 75 càng ngày càng hiếm. Mà trái lại, thị trường dòng sách này vẫn chảy đều, chảy miết. Càng ngày càng có nhiều người bán. Chỉ có một điều làm người mua băn khoăn, sách hợp gu mình thì hiếm và giá cao. Sách không hợp gu mình thì nhiều và giá... cũng cao.

Công nhận là sách trước 75 đa dạng. Thì tận 20 năm văn hóa văn nghệ, hẳn phải tạo ra một lớp trầm tích đủ dày và đậm. Sách trước 75 có một thứ "chất" một thứ "hồn" dễ khiến người ta say nắng. Người đọc như được trở về một không - thời gian khoáng đạt, tự do tự tại. Trong tâm tưởng người đọc không bị một ràng buộc tất nhiên nào đó. Ừ thì cứ cho là có cuốn để tuyên truyền đi. Nhưng người đọc vẫn thấy như mình được/ có/ bảo lưu quyền lựa chọn, quyền phản pháo, quyền đẩy đưa... cho mình. Để một lúc nào đó tự ngẫm lại, sao thấy chút "người" rất nhẹ trong chỗ nào đó mình từng đọc.

Sách trước 75 - ảnh Phuong-Giang

Sách đắt, nhưng nhiều khi có tiền vẫn không tìm được cuốn đúng gu của mình. Nhưng sách trước 75 xin được nói lại, giờ đây, nhìn chung, không hiếm. Người hiếu đọc có thể tìm qua các trang chia sẻ ebook, đặt dặn trước với người bán, hỏi mượn photo hoặc nhờ chụp lại giúp (giờ ai mà chả có smart phone).

Ngày xưa ở các Hội chợ sách cũ, bán sách trước 75 có khi còn lấn cấn, có khi còn thụt thò. Nhưng người viết bài này có đọc đâu đó, tin trên báo quốc lộ, là người ta được đường chính mở chợ sách bán sách trước 75 rồi. Có phải là nó còn ít quá mà. Hay là người ta đo kiểm được nó không còn làm ai trở nên "có hại" được nữa.

Đọc - sưu tầm sách trước 75 là một nét văn hóa. Đẹp hay xấu tùy bạn nghĩ đi. Nhưng nó là văn hóa thì không thể xóa bỏ được.

Xin lỗi vì đã chốt bài như kiểu hiền triết!